جدول زمانی تحولات بازار نیمه‌هادی آمریکا در سال ۲۰۲۵

سال ۲۰۲۵ تاکنون سالی پرتلاطم برای صنعت نیمه‌هادی (semiconductor) در ایالات متحده بوده است.

این صنعت نقش قابل توجهی در «رقابت هوش مصنوعی (AI)» ایفا می‌کند که به نظر می‌رسد آمریکا مصمم به پیروزی در آن است. به همین دلیل توجه به این تحولات ارزشمند است: از انتصاب لیپ-بو تان به عنوان مدیرعامل جدید اینتل (Intel) که بدون اتلاف وقت برای احیای این شرکت قدیمی دست به کار شد، تا پیشنهاد قوانین سخت‌گیرانه جدید جو بایدن در پایان دوره ریاست جمهوری‌اش برای صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی که ممکن است اجرایی شوند یا نشوند.

در ادامه نگاهی به آنچه از ابتدای سال ۲۰۲۵ رخ داده است، می‌اندازیم:

**تغییر جهت در آخرین لحظه**

**۷ می:** تنها یک هفته پیش از اجرایی شدن «چارچوب پخش هوش مصنوعی»، دولت ترامپ برنامه‌های دیگری دارد. به گزارش چندین رسانه از جمله اکسل (Axios) و بلومبرگ (Bloomberg)، این دولت محدودیت‌ها را در تاریخ ۱۵ می که قرار بود آغاز شوند، اعمال نخواهد کرد و در عوض در حال کار بر روی چارچوب خود است.

**انتروپیک بر حمایت خود از محدودیت‌های صادرات تراشه تأکید می‌کند**

**۳۰ آوریل:** انتروپیک (Anthropic) بار دیگر بر حمایت خود از محدود کردن صادرات تراشه‌های ساخت آمریکا تأکید کرد و پیشنهاداتی را برای چارچوب پخش هوش مصنوعی ارائه داد، از جمله اعمال محدودیت‌های بیشتر بر کشورهای رده ۲ و اختصاص منابع برای اجرای قوانین. سخنگوی انویدیا (Nvidia) در پاسخ گفت: «شرکت‌های آمریکایی باید بر نوآوری تمرکز کرده و چالش‌ها را بپذیرند، نه اینکه داستان‌های بلند درباره قاچاق تجهیزات الکترونیکی بزرگ، سنگین و حساس در 'شکم نوزادان' یا 'کنار خرچنگ‌های زنده' تعریف کنند.»

**برنامه‌ریزی اینتل برای تعدیل نیرو**

**۲۲ آوریل:** اینتل، پیش از گزارش مالی سه‌ماهه اول خود، اعلام کرد که قصد دارد بیش از ۲۱ هزار کارمند را تعدیل نیرو کند. هدف از این تعدیل‌ها ساده‌سازی مدیریت بود، چیزی که مدیرعامل، لیپ-بو تان، مدت‌ها بر نیاز اینتل به آن تأکید کرده بود، و کمک به بازسازی تمرکز مهندسی شرکت.

**دولت ترامپ صادرات تراشه را بیشتر محدود می‌کند**

**۱۵ آوریل:** به گفته اینویدیا در گزارشی به کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC)، تراشه هوش مصنوعی H20 این شرکت مشمول نیاز به مجوز صادرات شد. شرکت افزود که انتظار دارد ۵.۵ میلیارد دلار هزینه مرتبط با این نیاز جدید در سه‌ماهه اول سال مالی ۲۰۲۶ خود متحمل شود. H20 پیشرفته‌ترین تراشه هوش مصنوعی انویدیا است که همچنان می‌تواند به نحوی به چین صادر شود. تی‌اس‌ام‌سی (TSMC) و اینتل نیز در همان هفته هزینه‌های مشابهی را گزارش کردند.

**به نظر می‌رسد انویدیا با گفتگو از محدودیت‌های بیشتر صادرات تراشه می‌گریزد**

**۹ آوریل:** بر اساس گزارش‌ها، جنسن هوانگ، مدیرعامل انویدیا، در حال صرف شام در اقامتگاه مار-ئه-لاگوی دونالد ترامپ دیده شد. در آن زمان، ان‌پی‌آر (NPR) گزارش داد که هوانگ ممکن است توانسته باشد با موافقت با سرمایه‌گذاری در مراکز داده هوش مصنوعی در آمریکا، تراشه‌های هوش مصنوعی H20 انویدیا را از محدودیت‌های صادراتی نجات دهد.

**توافق ادعایی بین اینتل و تی‌اس‌ام‌سی**

**۳ آوریل:** اینتل و تی‌اس‌ام‌سی ظاهراً به یک توافق اولیه برای راه‌اندازی یک سرمایه‌گذاری مشترک در زمینه تولید تراشه دست یافتند. این سرمایه‌گذاری مشترک تأسیسات تولید تراشه اینتل را اداره خواهد کرد و تی‌اس‌ام‌سی ۲۰ درصد از سهام آن را خواهد داشت. هر دو شرکت از اظهار نظر یا تأیید خودداری کردند. اگر این معامله به ثمر نرسد، احتمالاً پیش‌نمایش خوبی از معاملات بالقوه آتی در این صنعت خواهد بود.

**اینتل دارایی‌های غیرمرتبط را واگذار و ابتکار جدیدی را اعلام می‌کند**

**۱ آوریل:** مدیرعامل جدید، لیپ-بو تان، بلافاصله دست به کار شد. تنها چند هفته پس از پیوستن او به اینتل، شرکت اعلام کرد که دارایی‌های غیرمرتبط خود را واگذار خواهد کرد تا بتواند تمرکز کند. او همچنین گفت که شرکت محصولات جدیدی از جمله نیمه‌هادی‌های سفارشی برای مشتریان عرضه خواهد کرد.

**اینتل مدیرعامل جدیدی معرفی می‌کند**

**۱۲ مارس:** اینتل اعلام کرد که لیپ-بو تان، چهره باسابقه صنعت و عضو سابق هیئت مدیره، در تاریخ ۱۸ مارس به عنوان مدیرعامل به شرکت بازخواهد گشت. در زمان انتصاب، تان گفت که اینتل تحت رهبری او یک «شرکت مهندسی‌محور» خواهد بود.

**تأخیر دوباره در پروژه کارخانه تراشه اینتل در اوهایو**

**۲۸ فوریه:** قرار بود اینتل امسال اولین کارخانه تولید تراشه (fabrication plant) خود را در اوهایو راه‌اندازی کند. در عوض، شرکت در ماه فوریه برای دومین بار روند ساخت این کارخانه را کند کرد. اکنون، این پروژه ۲۸ میلیارد دلاری نیمه‌هادی تا سال ۲۰۳۰ ساخت آن به پایان نمی‌رسد و ممکن است تا سال ۲۰۳۱ نیز افتتاح نشود.

**سناتورها خواستار محدودیت‌های بیشتر در صادرات تراشه می‌شوند**

**۳ فوریه:** سناتورهای آمریکایی، از جمله الیزابت وارن (Elizabeth Warren) از ماساچوست (دموکرات) و جاش هاولی (Josh Hawley) از میسوری (جمهوری‌خواه)، نامه‌ای به هوارد لوت‌نیک (Howard Lutnick)، نامزد پیشنهادی وزارت بازرگانی، نوشتند و از دولت ترامپ خواستند تا صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی را بیشتر محدود کند. این نامه به طور خاص به تراشه‌های هوش مصنوعی H20 انویدیا اشاره داشت که در آموزش مدل (model) «استدلال» R1 دیپ‌سیک (DeepSeek) استفاده شده بودند.

**دیپ‌سیک مدل «استدلال» باز خود را منتشر می‌کند**

**۲۷ ژانویه:** استارتاپ هوش مصنوعی چینی دیپ‌سیک با انتشار نسخه باز مدل «استدلال» R1 خود، جنجال قابل توجهی در سیلیکون ولی (Silicon Valley) به پا کرد. اگرچه این خبر مستقیماً مربوط به نیمه‌هادی‌ها نیست، اما نگرانی شدیدی که انتشار مدل دیپ‌سیک در صنایع هوش مصنوعی و نیمه‌هادی ایجاد کرد، همچنان بر صنعت تراشه تأثیرگذار است.

**دستور اجرایی جو بایدن در مورد صادرات تراشه**

**۱۳ ژانویه:** جو بایدن، رئیس جمهور سابق، تنها با یک هفته باقی مانده تا پایان دوره ریاست جمهوری‌اش، محدودیت‌های صادراتی گسترده جدیدی را برای تراشه‌های هوش مصنوعی ساخت آمریکا پیشنهاد کرد. این دستور یک ساختار سه‌رده‌ای ایجاد کرد که تعیین می‌کرد چه تعداد تراشه آمریکایی می‌تواند به هر کشور صادر شود. بر اساس این پیشنهاد، کشورهای رده ۱ با هیچ محدودیتی مواجه نبودند؛ کشورهای رده ۲ برای اولین بار محدودیت خرید تراشه داشتند؛ و کشورهای رده ۳ با محدودیت‌های بیشتری روبرو شدند.

**داریو آمودی از انتروپیک در مورد محدودیت‌های صادرات تراشه اظهار نظر می‌کند**

**۶ ژانویه:** داریو آمودی (Dario Amodei)، هم‌بنیان‌گذار و مدیرعامل انتروپیک، در مقاله‌ای مشترک در وال استریت ژورنال (The Wall Street Journal) از کنترل‌های موجود بر صادرات تراشه‌های هوش مصنوعی حمایت کرد و آن‌ها را دلیلی برای عقب‌ماندگی بازار هوش مصنوعی چین نسبت به آمریکا دانست. او همچنین از دونالد ترامپ، رئیس جمهور آینده، خواست تا محدودیت‌های بیشتری اعمال کند و حفره‌هایی را که به شرکت‌های هوش مصنوعی در چین اجازه می‌دهند به این تراشه‌ها دسترسی پیدا کنند، ببندد.