سم آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی: هوش مصنوعی سال آینده به «دریافت‌های نوآورانه» دست خواهد یافت

سم آلتمن، مدیرعامل شرکت اوپن‌ای‌آی (OpenAI)، در مقاله‌ای جدید با عنوان «تکینگی ملایم» (The Gentle Singularity) که روز سه‌شنبه منتشر شد، آخرین دیدگاه خود را در مورد چگونگی تغییر تجربه انسانی توسط هوش مصنوعی (AI) در ۱۵ سال آینده به اشتراک گذاشته است.

این مقاله نمونه‌ای کلاسیک از آینده‌نگری آلتمن است: او ضمن تبلیغ و بزرگنمایی نوید هوش مصنوعی عمومی (AGI - Artificial General Intelligence) و ادعای نزدیکی شرکتش به این دستاورد، همزمان از اهمیت لحظه فعلی ورود آن کاسته است. مدیرعامل اوپن‌ای‌آی مکرراً مقالاتی از این دست منتشر می‌کند که آینده‌ای را به تصویر می‌کشند که در آن هوش مصنوعی عمومی مفاهیم مدرن کار، انرژی و قرارداد اجتماعی را دگرگون می‌کند. اما اغلب مقالات آلتمن حاوی نکاتی درباره آنچه اوپن‌ای‌آی در آینده روی آن کار خواهد کرد، هستند.

در بخشی از این مقاله، آلتمن ادعا کرده است که سال آینده، در سال ۲۰۲۶، جهان «به احتمال زیاد شاهد ظهور سیستم‌های [هوش مصنوعی] خواهد بود که می‌توانند به دریافت‌های نوآورانه (novel insights) دست یابند.» هرچند این ادعا تا حدودی مبهم است، اما مدیران اوپن‌ای‌آی اخیراً اشاره کرده‌اند که تمرکز شرکت بر روی ساخت مدل‌های هوش مصنوعی است که بتوانند ایده‌های جدید و جالبی درباره جهان ارائه دهند.

هنگام معرفی مدل‌های هوش مصنوعی استدلال‌کننده اوپن‌ای‌آی با نام‌های o3 و o4-mini در ماه آوریل، گرگ براکمن (Greg Brockman)، یکی از بنیانگذاران و رئیس شرکت، گفت که این‌ها اولین مدل‌هایی بودند که دانشمندان برای تولید ایده‌های جدید و مفید از آن‌ها استفاده کردند.

پست وبلاگ آلتمن نشان می‌دهد که در سال پیش رو، خود اوپن‌ای‌آی ممکن است تلاش‌های خود را برای توسعه هوش مصنوعی که بتواند دریافت‌های نوآورانه تولید کند، افزایش دهد. اوپن‌ای‌آی قطعاً تنها شرکتی نخواهد بود که بر این موضوع تمرکز دارد؛ چندین رقیب اوپن‌ای‌آی تمرکز خود را به آموزش مدل‌های هوش مصنوعی تغییر داده‌اند که می‌توانند به دانشمندان در ارائه فرضیه‌های جدید و در نتیجه، اکتشافات نوآورانه درباره جهان کمک کنند.

در ماه مه، گوگل (Google) مقاله‌ای درباره آلفاایوولو (AlphaEvolve) منتشر کرد، یک عامل کدنویسی مبتنی بر هوش مصنوعی که این شرکت ادعا می‌کند رویکردهای نوآورانه‌ای را برای مسائل پیچیده ریاضی تولید کرده است. یک استارتاپ دیگر با حمایت اریک اشمیت (Eric Schmidt)، مدیرعامل سابق گوگل، به نام فیوچرهوس (FutureHouse)، ادعا می‌کند که ابزار عامل هوش مصنوعی آن قادر به انجام یک کشف علمی واقعی بوده است. در ماه مه نیز، شرکت آنتروپیک (Anthropic) برنامه‌ای را برای حمایت از تحقیقات علمی راه‌اندازی کرد.

اگر این شرکت‌ها موفق شوند، می‌توانند بخش کلیدی فرآیند علمی را خودکار کنند و به طور بالقوه وارد صنایع عظیمی مانند کشف دارو، علم مواد و سایر زمینه‌هایی شوند که علم در هسته آن‌ها قرار دارد.

این اولین باری نیست که آلتمن در یک وبلاگ به برنامه‌های اوپن‌ای‌آی اشاره می‌کند. در ژانویه، آلتمن پست وبلاگ دیگری نوشت و پیشنهاد کرد که سال ۲۰۲۵ سال عامل‌ها (agents) خواهد بود. سپس شرکتش اولین سه عامل هوش مصنوعی خود را منتشر کرد: اپراتور (Operator)، دیپ ریسرچ (Deep Research) و کدکس (Codex).

اما ساخت سیستم‌های هوش مصنوعی که بتوانند دریافت‌های نوآورانه تولید کنند، ممکن است دشوارتر از ساخت عامل‌های هوش مصنوعی باشد. جامعه علمی وسیع‌تر تا حدودی نسبت به توانایی هوش مصنوعی در تولید دریافت‌های واقعاً اصیل، شکاک باقی مانده است.

در اوایل سال جاری، توماس ولف (Thomas Wolf)، مدیر ارشد علمی شرکت هاگینگ فیس (Hugging Face)، مقاله‌ای نوشت که استدلال می‌کرد سیستم‌های هوش مصنوعی مدرن نمی‌توانند سؤالات بزرگ بپرسند، که این موضوع کلید هر پیشرفت علمی بزرگی است. کنت استنلی (Kenneth Stanley)، یک محقق سابق اوپن‌ای‌آی، نیز پیشتر به تک‌کرانچ گفته بود که مدل‌های هوش مصنوعی امروزی نمی‌توانند فرضیه‌های جدید تولید کنند.

استنلی اکنون در شرکت لایلا ساینسز (Lila Sciences) در حال تشکیل تیمی است. این استارتاپ با جذب سرمایه ۲۰۰ میلیون دلاری، یک آزمایشگاه مجهز به هوش مصنوعی ایجاد کرده است که به طور خاص بر روی ساخت مدل‌های هوش مصنوعی با قابلیت ارائه فرضیه‌های بهتر تمرکز دارد. به گفته استنلی، این یک مسئله دشوار است، زیرا شامل دادن حسی از خلاقیت و جذابیت به مدل‌های هوش مصنوعی می‌شود.

اینکه آیا اوپن‌ای‌آی واقعاً مدل هوش مصنوعی ایجاد خواهد کرد که قادر به تولید دریافت‌های نوآورانه باشد، هنوز مشخص نیست. با این حال، مقاله آلتمن ممکن است حاوی نکته‌ای آشنا باشد؛ پیش‌نمایشی از مسیری که اوپن‌ای‌آی احتمالاً در پیش خواهد گرفت.