رشد سریع مراکز داده، اهداف پایداری مایکروسافت را به چالش می‌کشد

مایکروسافت اخیراً گزارش جدید پایداری خود را منتشر کرده است که نشان می‌دهد چگونه یک اقتصاد متکی بر کربن می‌تواند بر شرکتی که می‌خواهد کم‌کربن باشد، سنگینی کند.

طبق این گزارش، از سال ۲۰۲۰، انتشار کربن این شرکت ۲۳.۴ درصد افزایش یافته است، که عمدتاً نتیجه ساخت سریع مراکز داده برای پشتیبانی از عملیات رو به رشد ابری و هوش مصنوعی آن است. خرید برق پاک در واقع بخش آسان قضیه است؛ این خود تأسیسات هستند که مملو از مواد و محصولات کربن‌فشرده شامل فولاد، بتن و تراشه‌های کامپیوتری هستند.

سخنگوی مایکروسافت در ایمیلی به تک‌کرانچ گفت: «ما منعکس‌کننده چالش‌هایی هستیم که جهان باید برای توسعه و استفاده از بتن، فولاد، سوخت‌ها و تراشه‌های سبزتر بر آنها غلبه کند. اینها بزرگترین عوامل چالش‌های Scope 3 ما هستند.»

انتشارات Scope 3 آنهایی هستند که خارج از کنترل مستقیم یک شرکت قرار دارند، از جمله مواد اولیه، حمل و نقل و کالاها و خدمات خریداری شده. این انتشارات تقریباً تمام ردپای کربن مایکروسافت را تشکیل می‌دهند، کمی بیش از ۹۷٪ برای سال مالی ۲۰۲۴، که گزارش پایداری ۲۰۲۵ آن را پوشش می‌دهد.

نمایه Scope 3 مایکروسافت تحت تسلط کالاهای سرمایه‌ای و کالاها و خدمات خریداری شده است، که این دو حدود سه چهارم کل انتشار کربن شرکت را تشکیل می‌دهند.

ساخت مراکز داده عامل اصلی پشت انتشارات پایدار Scope 3 مایکروسافت بوده است. فولاد مورد استفاده در ساختمان‌ها از زنجیره تأمینی می‌آید که متکی بر کوره‌های بلند گرم شده با سوخت‌های فسیلی است، و بتن مورد استفاده در فونداسیون محصول یک واکنش شیمیایی است که هم توسط دی‌اکسید کربن تغذیه می‌شود و هم تولیدکننده آن است. برخی استارتاپ‌ها در حال کار بر روی کاهش کربن‌زدایی فولاد و سیمان هستند و مایکروسافت سرمایه‌گذار در این زمینه است، اما سال‌ها طول می‌کشد تا این سرمایه‌گذاری‌ها تأثیر قابل توجهی داشته باشند.

انتشار کربن در تراشه‌های کامپیوتری داخل مراکز داده نیز وجود دارد. لیتوگرافی نیمه‌هادی وابسته به موادی شیمیایی است که پتانسیل گرمایش جهانی فوق‌العاده بالایی دارند. به عنوان مثال، هگزا فلورو اتان (Hexafluoroethane)، که برای حکاکی ویژگی‌ها بر روی تراشه‌ها استفاده می‌شود، یک گاز گلخانه‌ای قوی است، به طوری که ۱ تن از آن به اندازه ۹۲۰۰ تن دی‌اکسید کربن گرمایش تولید می‌کند.

حتی در مورد برق سبز، که پیدا کردن آن آسان‌تر است، مشکلاتی به وجود آمده است زیرا مراکز داده همیشه نزدیک منابع انرژی پاک فراوان ساخته نمی‌شوند. به همین دلیل، مایکروسافت در پیدا کردن منابع نزدیک برق بدون کربن با مشکل مواجه شده است و مجبور به خرید از جای دیگر شده است. سخنگو گفت: «مصرف برق ما سریع‌تر از کربن‌زدایی شبکه‌هایی که در آنها فعالیت می‌کنیم، رشد کرده است.»

در مجموع، انتشار کربن مایکروسافت در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳ کمی کاهش یافته است، که نشان می‌دهد شرکت در ساخت مراکز داده با تأثیرات اقلیمی کمتر در حال بهتر شدن است. با این حال، راه درازی برای رسیدن به هدف خود در سال ۲۰۳۰ برای حذف کربن آلوده‌تر از آنچه تولید می‌کند، دارد. طبق پیش‌بینی خود مایکروسافت، باید انتشار کربن خود را بیش از نصف کاهش دهد در حالی که تلاش‌های حذف کربن خود را نیز به طور قابل توجهی افزایش دهد.

نشانه‌هایی وجود دارد که مایکروسافت در هر دو جبهه در حال پیشرفت است. این شرکت در ماه‌های اخیر یکی از سرمایه‌گذاران و خریداران پیشرو در زمینه انرژی خورشیدی بوده است و سبد انرژی بدون کربن آن اکنون به ظرفیت ۳۴ گیگاوات رسیده است. به علاوه، اخیراً برخی قراردادهای بسیار بزرگ امضا کرده است که وعده حذف میلیون‌ها تن کربن را می‌دهند.

با این حال، سال ۲۰۳۰ تنها چند سال دیگر باقی است، و فشار شرکت برای ورود به حوزه هوش مصنوعی و ابری ممکن است سودآور باشد - اما رسیدن به اهداف پایداری آن را دشوارتر کرده است.