
Image Credits:Leon Neal / Getty Images
همه چیز درباره ChatGPT: از رشد انفجاری تا چالشهای حقوقی و بهروزرسانیهای کلیدی
راهنمای جامع ChatGPT: آشنایی با آخرین بهروزرسانیها، مدلهای جدید، چالشهای حقوقی و رشد انفجاری ربات چت هوش مصنوعی OpenAI.
۱۴۰۴/۰۲/۰۱
در این مقاله به بررسی جامع ربات چت هوش مصنوعی ChatGPT، از تاریخچه و رشد چشمگیر کاربران گرفته تا آخرین بهروزرسانیها، مدلهای جدید، چالشهای حقوقی، controversies و قابلیتهای کلیدی آن میپردازیم.
از زمان عرضه در نوامبر ۲۰۲۲، ChatGPT، ربات چت هوش مصنوعی (AI) تولیدکننده متن OpenAI، جهان را متحول کرده است. این ابزار که ابتدا به عنوان کمکی برای افزایش بهرهوری از طریق نوشتن مقالات و کد با پرامپتهای متنی کوتاه آغاز شد، اکنون به یک غول با ۳۰۰ میلیون کاربر فعال هفتگی (بر اساس گزارشهای پایان ۲۰۲۴ و اوایل ۲۰۲۵) تبدیل شده است.
سال ۲۰۲۴ برای OpenAI سال بزرگی بود، از جمله همکاری با اپل برای ارائه هوش مصنوعی مولد (Generative AI) تحت عنوان Apple Intelligence، عرضه GPT-4o با قابلیتهای صوتی، و انتشار مورد انتظار مدل تبدیل متن به ویدئو Sora.
OpenAI همچنین با چالشهای داخلی از جمله خروج مدیران ارشد مانند ایلیا سوتسکور، همبنیانگذار و دانشمند ارشد قدیمی، و میرا موراتی، مدیر ارشد فناوری، روبرو شد. این شرکت همچنین هدف شکایتهایی از سوی روزنامههای وابسته به Alden Global Capital با ادعای نقض حق نشر، و همچنین حکم منع ایلان ماسک برای توقف تبدیل OpenAI به یک شرکت انتفاعی قرار گرفته است.
در سال ۲۰۲۵، OpenAI در حال رقابت با برداشتهایی است که نشان میدهند در رقابت هوش مصنوعی، در حال واگذاری میدان به رقبای چینی مانند DeepSeek است. این شرکت تلاش میکند روابط خود را با واشنگتن تقویت کند، در حالی که همزمان پروژه جاهطلبانه مرکز داده خود را دنبال میکند و طبق گزارشها، در حال زمینهسازی برای یکی از بزرگترین دورهای جذب سرمایه (Venture Capital) در تاریخ است.
در ادامه، خلاصهای از بهروزرسانیهای کلیدی و تحولات مرتبط با ChatGPT و OpenAI آورده شده است:
* **قابلیت پردازش منعطف (Flex Processing):** OpenAI یک ویژگی جدید رابط برنامهنویسی کاربردی (API) به نام Flex processing معرفی کرده که به کاربران امکان میدهد با هزینهای کمتر از مدلهای هوش مصنوعی استفاده کنند، اما با زمان پاسخدهی کندتر و گاهی اوقات عدم دسترسی به منابع. این ویژگی در مدلهای استدلالی o3 و o4-mini برای وظایف غیر تولیدی در نسخه بتا (آزمایشی) در دسترس است. * **سیستم نظارتی تهدیدات بیولوژیکی و شیمیایی:** OpenAI یک سیستم جدید برای نظارت بر مدلهای استدلالی هوش مصنوعی خود، o3 و o4 mini، برای تهدیدات بیولوژیکی و شیمیایی راهاندازی کرده است. این سیستم برای جلوگیری از ارائه توصیههایی توسط مدلها طراحی شده که بالقوه میتواند منجر به حملات مضر شود. * **عرضه مدلهای استدلالی جدید o3 و o4 mini:** OpenAI دو مدل استدلالی جدید، o3 و o4 mini، را تنها دو روز پس از عرضه GPT-4.1 منتشر کرد. این شرکت ادعا میکند o3 پیشرفتهترین مدل استدلالی است که توسعه دادهاند، در حالی که o4-mini تعادلی بین قیمت، سرعت و عملکرد ارائه میدهد. این مدلهای جدید میتوانند از قابلیتهای ChatGPT مانند مرور وب، کدنویسی، و پردازش و تولید تصویر استفاده کنند، اما نسبت به چندین مدل قبلی OpenAI بیشتر دچار پدیده توهم (Hallucination) میشوند. * **بخش «کتابخانه» برای تولید تصویر:** OpenAI بخش جدیدی به نام «کتابخانه» معرفی کرده تا کاربران راحتتر بتوانند تصاویر را در پلتفرمهای موبایل و وب ایجاد کنند. * **تغییر سیاستهای تعدیل محتوا برای تصاویر:** OpenAI سیاستهای تعدیل محتوای خود را پس از موفقیت تولیدکننده تصویر جدیدش در ChatGPT که به خاطر قابلیت ایجاد تصاویر به سبک استودیو Ghibli مورد توجه قرار گرفت، بهروزرسانی کرد. اکنون ChatGPT مجاز است در صورت درخواست، تصاویر شخصیتهای عمومی، نمادهای نفرتانگیز، و ویژگیهای نژادی را تولید کند. * **برنامهریزی برای ادغام پروتکل MCP Anthropic:** OpenAI قصد دارد پروتکل Context Protocol (MCP) منبع باز Anthropic را در تمام محصولات خود، از جمله اپلیکیشن دسکتاپ ChatGPT، بگنجاند. MCP به مدلهای هوش مصنوعی کمک میکند تا پاسخهای دقیقتر و مناسبتری به درخواستهای خاص تولید کنند. * **نگرانیهای حق نشر درباره تصاویر تولید شده:** آخرین بهروزرسانی تولیدکننده تصویر در ChatGPT باعث سیل میمهای تولید شده توسط هوش مصنوعی به سبک Studio Ghibli شده و نگرانیهایی را درباره احتمال نقض قوانین حق نشر برانگیخته است، به ویژه که این شرکت پیش از این نیز به دلیل استفاده بدون مجوز از مواد منبع با اقدامات قانونی روبرو بوده است. * **پیشبینی رشد درآمدی:** بلومبرگ گزارش داده که OpenAI انتظار دارد درآمدش در سال ۲۰۲۵ به ۱۲.۷ میلیارد دلار برسد که ناشی از عملکرد نرمافزار پولی هوش مصنوعی آن است. اگرچه این استارتاپ انتظار ندارد تا سال ۲۰۲۹ به جریان نقدی مثبت برسد، اما پیشبینی میکند درآمدش در سال ۲۰۲۶ به میزان قابل توجهی افزایش یافته و از ۲۹.۴ میلیارد دلار فراتر رود. * **ارتقاء قابل توجه قابلیتهای تولید تصویر GPT-4o:** OpenAI ارتقاء عمدهای در قابلیتهای تولید تصویر ChatGPT ارائه کرد: اکنون ChatGPT میتواند با استفاده از مدل GPT-4o مستقیماً تصاویر و عکسها را تولید و ویرایش کند. این قابلیت ابتدا برای مشترکین طرح Pro و Sora فعال شد و به زودی برای مشترکین Plus و توسعهدهندگان API در دسترس خواهد بود. * **تغییرات در رهبری:** برد لایتکپ، مدیر عملیات OpenAI، هدایت گسترش جهانی شرکت و مدیریت شراکتهای شرکتی را بر عهده خواهد گرفت، در حالی که سم آلتمن، مدیر عامل، تمرکز خود را به تحقیق و محصولات معطوف میکند. * **بهروزرسانی دستیار صوتی:** OpenAI دستیار صوتی هوش مصنوعی خود را با قابلیتهای چت بهبود یافته بهروزرسانی کرده است. این بهروزرسانی مکالمات بیدرنگ را امکانپذیر میسازد و دستیار هوش مصنوعی شخصیتر شده و کمتر صحبت کاربر را قطع میکند. کاربران سطح رایگان ChatGPT اکنون به نسخه جدید Advanced Voice Mode دسترسی دارند. * **بحثها با Reliance هند:** OpenAI و متا بهطور جداگانه با گروه صنعتی Reliance هند در مورد همکاریهای احتمالی برای تقویت خدمات هوش مصنوعی خود در این کشور وارد مذاکره شدهاند. یکی از موضوعات کلیدی توزیع ChatGPT توسط Reliance Jio است. * **دعوی قضایی حریم خصوصی توسط Noyb:** گروه حمایت از حقوق حریم خصوصی Noyb از فردی در نروژ حمایت میکند که از کشف اطلاعات نادرست ChatGPT درباره خود مبنی بر مجرمیت وی در قتل دو فرزندش شوکه شده است. Noyb معتقد است بر اساس GDPR، دادههای شخصی باید دقیق باشند و ارائه سلب مسئولیت کوچک کافی نیست. * **عرضه مدلهای رونویسی و تولید صدای جدید:** OpenAI مدلهای جدید هوش مصنوعی رونویسی (Speech-to-Text) و تولید صدا (Text-to-Speech) را به APIهای خود اضافه کرده است، از جمله مدل «gpt-4o-mini-tts» که گفتاری با جزئیات بیشتر و واقعگرایانهتر ارائه میدهد و مدلهای «gpt-4o-transcribe» و «gpt-4o-mini-transcribe» که نسخه بهبود یافته و کمتر دچار توهم هستند. * **معرفی مدل o1-pro در API توسعهدهنده:** OpenAI مدل o1-pro را در API توسعهدهنده خود معرفی کرده است. این مدل از قدرت محاسباتی بیشتری نسبت به مدل استدلالی o1 استفاده میکند تا پاسخهای «بهطور مداوم بهتر» ارائه دهد. این مدل فقط برای توسعهدهندگان منتخب با حداقل ۵ دلار هزینه در خدمات API OpenAI در دسترس است و هزینه بالایی دارد. * **بینش در مورد تحقیقات استدلالی:** نوام براون، رئیس تحقیقات استدلالی هوش مصنوعی در OpenAI، معتقد است که انواع خاصی از مدلهای هوش مصنوعی برای «استدلال» میتوانستند ۲۰ سال پیش توسعه یابند اگر محققان رویکرد و الگوریتمهای صحیح را درک میکردند. * **تست مدل جدید برای نویسندگی خلاق:** سم آلتمن اعلام کرد که این شرکت یک «مدل جدید» آموزش داده که در نویسندگی خلاق «واقعاً خوب» است و نمونهای از آن منتشر کرد، اگرچه بعداً مشخص شد که ممکن است آنقدرها هم در نویسندگی خلاق عالی نباشد. * **عرضه ابزارهای عامل هوش مصنوعی و Responses API:** OpenAI ابزارهای جدیدی را برای کمک به توسعهدهندگان و کسبوکارها برای ساخت عاملهای هوش مصنوعی (AI agents) – سیستمهای خودکار که میتوانند بهطور مستقل وظایف را انجام دهند – با استفاده از مدلها و چارچوبهای خود شرکت راهاندازی کرد. این ابزارها بخشی از Responses API جدید OpenAI هستند که شرکت قصد دارد جایگزین Assistants API (که قرار است در نیمه اول ۲۰۲۶ متوقف شود) کند. * **شایعات محصولات عامل هوش مصنوعی با قیمتهای بالا:** طبق گزارشی، OpenAI قصد دارد چندین محصول «عامل» متناسب با کاربردهای مختلف، از جمله مرتبسازی و رتبهبندی سرنخهای فروش و مهندسی نرمافزار، عرضه کند. شایعه شده است که برخی از این عاملها، بهویژه آنهایی که برای پشتیبانی از «تحقیقات در سطح دکترا» هستند، ممکن است تا ۲۰۰۰۰ دلار در ماه هزینه داشته باشند که نشاندهنده نیاز نقدینگی بالای OpenAI پس از زیان تقریبی ۵ میلیارد دلاری در سال گذشته است. * **قابلیت ویرایش کد در اپلیکیشن macOS:** آخرین نسخه اپلیکیشن macOS ChatGPT به کاربران امکان میدهد کد را مستقیماً در ابزارهای توسعهدهنده پشتیبانی شده مانند Xcode و VS Code ویرایش کنند. این ویژگی برای مشترکین Plus، Pro و Team در دسترس است و برنامهریزی شده تا برای کاربران بیشتری عرضه شود. * **رشد کاربران هفتگی:** طبق گزارش شرکت VC Andreessen Horowitz (a16z)، ChatGPT در نیمه دوم سال ۲۰۲۴ رشد قابل توجهی داشته و تعداد کاربران فعال هفتگی آن از ۱۰۰ میلیون در نوامبر ۲۰۲۳ به ۴۰۰ میلیون در فوریه ۲۰۲۵ رسیده است. این رشد سریع تا حدی به راهاندازی GPT-4o مرتبط است. * **لغو عرضه o3 به نفع GPT-5:** سم آلتمن اعلام کرد که OpenAI عرضه o3 را به نفع یک پیشنهاد محصول «ساده شده» لغو کرده است. در ماههای آینده، این شرکت مدل GPT-5 را عرضه خواهد کرد که بخش زیادی از فناوریهای OpenAI، از جمله o3، را در ChatGPT و API آن ادغام میکند. * **تخمین مصرف انرژی:** در حالی که یک آمار رایج نشان میدهد ChatGPT برای پاسخ به یک سؤال به حدود ۳ واتساعت برق نیاز دارد، موسسه تحقیقاتی غیرانتفاعی Epoch AI تخمین زده که میانگین درخواست ChatGPT با استفاده از مدل پیشفرض فعلی، GPT-4o، حدود ۰.۳ واتساعت مصرف میکند. * **بهروزرسانی نمایش «زنجیره فکر» در o3-mini:** در پاسخ به فشار رقبا مانند DeepSeek، OpenAI در حال تغییر نحوه ارتباط مدل o3-mini در فرآیند «فکر» گام به گام خود است تا مراحل استدلال بیشتری را نمایش دهد. * **دسترسی به جستجوی وب بدون نیاز به ورود:** OpenAI اکنون به هر کسی اجازه میدهد بدون نیاز به ورود به سیستم، از جستجوی وب ChatGPT استفاده کند، اگرچه بدون ورود، پاسخها محدود به آخرین بهروزرسانی آموزشی ربات چت هستند. * **معرفی عامل هوش مصنوعی «تحقیق عمیق»:** OpenAI عامل هوش مصنوعی جدیدی به نام «تحقیق عمیق» (deep research) را برای کمک به افراد در انجام تحقیقات عمیق و پیچیده با استفاده از ChatGPT معرفی کرد. * **اندازهگیری قابلیت متقاعدسازی:** OpenAI از سابردیت r/ChangeMyView برای اندازهگیری قابلیت متقاعدسازی مدلهای استدلالی هوش مصنوعی خود استفاده کرده و پاسخهای تولید شده توسط هوش مصنوعی را با پاسخهای انسانی مقایسه میکند. * **لانچ مدل استدلالی o3-mini:** OpenAI مدل استدلالی جدید o3-mini را معرفی کرد که آن را «قدرتمند» و «مقرون به صرفه» توصیف میکند. * **اطلاعات جمعیتی کاربران:** طبق گزارش Appfigures، بیش از نیمی از کاربران موبایل ChatGPT زیر ۲۵ سال هستند و گروه سنی ۵۰ تا ۶۴ سال دومین جمعیت بزرگ را تشکیل میدهند. شکاف جنسیتی نیز قابل توجه است: مردان حدود ۸۴.۵٪ از کل کاربران را تشکیل میدهند. * **عرضه ChatGPT Gov:** OpenAI محصول ChatGPT Gov را برای ارائه راهی اضافی به سازمانهای دولتی ایالات متحده برای دسترسی به فناوری خود راهاندازی کرده است. این محصول قابلیتهای مشابه سطح سازمانی OpenAI را شامل میشود و بر امنیت، حریم خصوصی و انطباق تمرکز دارد. * **استفاده نسل Z از ChatGPT برای تکالیف مدرسه:** طبق نظرسنجی Pew Research Center، ۲۶٪ از نوجوانان ۱۳ تا ۱۷ ساله در ایالات متحده از ChatGPT برای تکالیف یا کارهای مدرسهای استفاده کردهاند که دو برابر رقم دو سال پیش است. بیش از نیمی از آنها استفاده از آن را برای تحقیق در موضوعات جدید قابل قبول میدانند، اما محدودیتهای ChatGPT میتواند نگرانکننده باشد. * **سیاستهای نگهداری دادهها:** OpenAI ممکن است چتها و اسکرینشاتهای مرتبط را از مشتریانی که از ابزار عامل هوش مصنوعی Operator استفاده میکنند، تا ۹۰ روز – حتی پس از حذف دستی توسط کاربر – ذخیره کند. دوره نگهداری دادههای حذف شده برای ChatGPT ۳۰ روز است. * **پیشنمایش تحقیقاتی Operator:** OpenAI پیشنمایش تحقیقاتی Operator، یک عامل هوش مصنوعی عمومی که میتواند کنترل مرورگر وب را در دست بگیرد و بهطور مستقل اقداماتی مانند رزرو سفر یا خرید آنلاین را انجام دهد، را راهاندازی کرده است. * **دسترسی به Operator در طرح Pro:** تغییرات در کد ChatGPT نشان میدهد که Operator به عنوان یک پیشنمایش تحقیقاتی اولیه برای کاربران طرح اشتراک Pro با قیمت ۲۰۰ دلار در ماه در دسترس خواهد بود. * **بتای ثبت نام با شماره تلفن:** OpenAI تست قابلیتی را آغاز کرده که به کاربران جدید ChatGPT اجازه میدهد فقط با شماره تلفن – بدون نیاز به ایمیل – ثبت نام کنند. این ویژگی در حال حاضر در ایالات متحده و هند در نسخه بتا قرار دارد. * **قابلیت وظایف (Tasks):** OpenAI قابلیت بتای جدیدی به نام tasks معرفی کرده که به کاربران امکان میدهد یادآوریهای ساده تنظیم کنند و ربات چت در زمان مقرر از طریق نوتیفیکیشن پیگیری کند. این قابلیت برای کاربران Plus، Team و Pro در سراسر جهان در حال عرضه است. * **قابلیتهای سفارشیسازی:** برخی کاربران کشف کردند که میتوانند نام یا لقب و «ویژگیهایی» که مایلند ربات چت داشته باشد (مانند «پرچت»، «تشویقکننده»، و «نسل Z») را مشخص کنند. به نظر میرسد این قابلیت زودتر از موعد مقرر فعال شده بود.
**اطلاعات پایه درباره ChatGPT:**
* **تعریف:** ChatGPT یک ربات چت عمومی است که از هوش مصنوعی برای تولید متن پس از وارد کردن پرامپت توسط کاربر استفاده میکند و توسط استارتاپ فناوری OpenAI توسعه یافته است. این ربات چت از یک مدل زبان بزرگ (LLM) به نام GPT-4 استفاده میکند که با یادگیری عمیق (Deep Learning) متن شبیه به انسان تولید میکند. GPT مخفف ترنسفورمر پیشآموزشی مولد (Generative Pre-Trained Transformer) است. * **تاریخ عرضه:** ۳۰ نوامبر ۲۰۲۲ زمانی است که ChatGPT برای استفاده عمومی منتشر شد. * **مدلهای بهروز شده:** هم نسخه رایگان و هم نسخه پولی ChatGPT Plus به طور مرتب با مدلهای جدید GPT بهروز میشوند. جدیدترین مدل GPT-4o است. * **نسخه رایگان:** نسخه رایگان ChatGPT وجود دارد که فقط نیاز به ورود به سیستم دارد، علاوه بر نسخه پولی ChatGPT Plus. * **چه کسی میتواند استفاده کند:** هر کسی میتواند از ChatGPT استفاده کند! هر روز شرکتهای فناوری و موتورهای جستجوی بیشتری از این ربات چت برای خودکارسازی متن یا پاسخ سریع به سؤالات/نگرانیهای کاربران استفاده میکنند. * **استفاده شرکتی:** چندین شرکت از ChatGPT استفاده میکنند، اگرچه برخی دیگر ممکن است استفاده از این ابزار هوش مصنوعی را محدود کنند. * **مثالهای استفاده:** مثالهای روزمره شامل برنامهنویسی، اسکریپتها، پاسخهای ایمیل، لیستها، ایدههای بلاگ، خلاصهسازی و غیره است. مثالهای استفاده پیشرفتهتر شامل دیباگ کردن کد، زبانهای برنامهنویسی، مفاهیم علمی، حل مسئله پیچیده و غیره میباشد. * **محدودیتهای کدنویسی:** در حالی که ChatGPT میتواند کد پایتون قابل اجرا بنویسد، لزوماً نمیتواند کد یک برنامه کامل را بنویسد. این به دلیل عدم آگاهی ChatGPT از زمینه (Context Awareness) است – به عبارت دیگر، کد تولید شده همیشه برای زمینه خاصی که در آن استفاده میشود مناسب نیست. * **ذخیره چتها:** بله. OpenAI به کاربران امکان میدهد چتها را در رابط ChatGPT ذخیره کنند که در نوار کناری صفحه ذخیره میشوند. در حال حاضر ویژگی اشتراکگذاری داخلی وجود ندارد. * **رقبا:** بله. چندین ربات چت مبتنی بر هوش مصنوعی رقیب وجود دارند مانند Together، Gemini گوگل و Claude آنتروپیک، و توسعهدهندگان در حال ایجاد جایگزینهای منبع باز هستند. * **حق اعتراض به پردازش دادهها:** OpenAI گفته است که افراد در «برخی حوزههای قضایی» (مانند اتحادیه اروپا) میتوانند با پردازش اطلاعات شخصی خود توسط مدلهای هوش مصنوعی آن با پر کردن فرمی اعتراض کنند. این شامل امکان درخواست حذف مراجع تولید شده توسط هوش مصنوعی درباره شما نیز میشود، اگرچه OpenAI خاطرنشان میکند که ممکن است هر درخواستی را قبول نکند زیرا باید درخواستهای حریم خصوصی را در برابر آزادی بیان «مطابق قوانین قابل اجرا» متعادل کند. * **حادثه Discord و دستورالعملهای غیرقانونی:** اخیراً Discord اعلام کرد که فناوری OpenAI را در ربات خود به نام Clyde ادغام کرده و دو کاربر با فریب Clyde دستورالعملهایی برای ساخت مواد مخدر غیرقانونی متآمفتامین (meth) و مخلوط آتشزا ناپالم دریافت کردند. * **شکایت شهردار استرالیایی:** یک شهردار استرالیایی علناً اعلام کرده که ممکن است به دلیل ادعاهای نادرست ChatGPT مبنی بر گذراندن دوران زندان به دلیل رشوه، از OpenAI به دلیل افترا شکایت کند. این اولین دعوای قضایی افترا علیه سرویس تولیدکننده متن خواهد بود. * **جدال CNET:** نشریه CNET پس از گزارش Futurism مبنی بر انتشار مقالاتی تحت نام نویسندهای مرموز که کاملاً توسط هوش مصنوعی تولید شده بود، در کانون جدال قرار گرفت. شرکت سرمایهگذاری خصوصی مالک CNET به استفاده از ChatGPT برای تولید محتوای سئو محور متهم شد، حتی اگر اطلاعات نادرست بود. * **ممنوعیتها در مدارس:** چندین سیستم آموزشی بزرگ و دانشگاه، از جمله مدارس دولتی شهر نیویورک، ChatGPT را از شبکهها و دستگاههای خود ممنوع کردهاند. آنها ادعا میکنند که هوش مصنوعی با ترویج سرقت علمی و اطلاعات نادرست، مانع فرآیند یادگیری میشود، ادعایی که همه مربیان با آن موافق نیستند. * **موارد اتهام دروغین:** همچنین مواردی وجود داشته که ChatGPT افراد را به جنایات دروغین متهم کرده است. * **تشخیص متن تولید شده توسط هوش مصنوعی:** چندین ابزار ادعا میکنند که متن تولید شده توسط ChatGPT را تشخیص میدهند، اما در آزمایشها، دقت آنها در بهترین حالت متناقض است. * **باگ نمایش عنوان چتها:** OpenAI اخیراً یک باگ (از آن زمان رفع شده) را فاش کرد که عناوین برخی چتهای کاربران را برای سایر افراد در سرویس نمایش میداد. * **دعواهای قضایی دیگر:** هیچ دعوای قضایی بهطور خاص علیه ChatGPT وجود ندارد، اما OpenAI در حداقل یک دعوای قضایی درگیر است که پیامدهایی برای سیستمهای هوش مصنوعی آموزش دیده بر روی دادههای عمومی دارد و این موضوع ChatGPT را نیز تحت تأثیر قرار میدهد.
منبع: تککرانچ