دعوای پتنت یک دهه پیش می‌تواند کسب‌وکار اوبر را دگرگون کند

یک پرونده قضایی نقض حق ثبت اختراع (Patent Infringement) که کمتر شناخته شده است، می‌تواند پیامدهای بزرگی برای شرکت اوبر (Uber) و احتمالاً ده‌ها شرکت دیگر داشته باشد.

شرکت کارما تکنولوژی (Carma Technology)، که در سال ۲۰۰۷ توسط کارآفرین سریالی و بنیان‌گذار SOSV، شان اوسیوان (Sean O’Sullivan) تأسیس شد، اوایل سال جاری یک شکایت علیه اوبر تنظیم کرده است. کارما ادعا می‌کند اوبر پنج پتنت (Patent) این شرکت را که مربوط به سیستم تطابق مسافران (یا بسته‌ها) با ظرفیت وسایل نقلیه است، نقض کرده است. به عبارت دیگر، این پتنت‌ها با اشتراک سفر (Ride-sharing) مرتبط هستند؛ کسب‌وکاری که کارما برای حدود یک دهه آن را به نحوی اداره می‌کرد تا اینکه مدل کسب‌وکار خود را تغییر داد و فناوری‌اش را در خدمات قیمت‌گذاری جاده‌ای مانند عوارض مبتنی بر GPS و تأیید خطوط پرسرنشین (HOV lanes) به کار گرفت.

کارما درخواست محاکمه با هیئت منصفه کرده و به دنبال حکم منع دائمی (Permanent Injunction) علیه اوبر، پرداخت حق امتیاز (Royalties) اجباری در آینده برای هر محصول اوبر که این پتنت‌ها را نقض کند، خسارات و سایر هزینه‌های مربوط به پرونده قضایی است.

این شکایت که به آرامی در دادگاه فدرال منطقه شرق تگزاس (U.S. District Court for the Eastern District of Texas) در جریان است، نسبتاً جدید محسوب می‌شود، اما اتهامات مربوط به آن نزدیک به یک دهه است که مطرح شده‌اند.

بر اساس متن شکایت، وکلای کارما اولین بار در سال ۲۰۱۶ در مورد پتنت‌های مربوط به اشتراک سفر و حمل و نقل زمینی با اوبر تماس گرفتند. این زمان برای اوبر مهم بود؛ این استارتاپ که تنها هفت سال قبل تأسیس شده بود، از نظر ارزش‌گذاری، رشد و نفوذ به سرعت اوج گرفته بود.

اوبر در آن زمان ۶۶ میلیارد دلار ارزش داشت و به دلیل ورود جسورانه و قانونی به بازارهای جدید که به رشد آن در صدها شهر در ایالات متحده، اروپا، کانادا و خاورمیانه کمک کرد، شهرت داشت. این شرکت بیش از ۱۲.۵ میلیارد دلار سرمایه خطرپذیر (Venture Capital) جذب کرده بود و از آن برای راه‌اندازی محصولات جدید و حتی ورود به حوزه خودروهای خودران استفاده می‌کرد.

اوسیوان در مصاحبه‌ای اخیر با TechCrunch گفت اوبر ممکن است مدل کسب‌وکار و سهم بازار را داشته باشد، اما پتنت‌های خاص مربوط به اشتراک سفر را نداشت. کارما این پتنت‌ها را دارد، به علاوه حدود دو دوجین پتنت دیگر. بر اساس شکایت، اوبر ظاهراً از سال ۲۰۱۵ از این واقعیت آگاه بود، زمانی که اداره ثبت اختراع و نشان تجاری ایالات متحده (U.S. Patent and Trademark Office) یکی از درخواست‌های پتنت آن را رد کرد، زیرا با پتنت‌های موجود متعلق به اوسیوان و کارما تداخل داشتند.

حداقل چهار درخواست پتنت اوبر – و در برخی موارد بازنگری‌های متعدد در آن پتنت‌ها – بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۹ به همین دلیل رد شدند. غول اشتراک سفر در نهایت برخی از این درخواست‌ها را کنار گذاشت.

اوبر همچنان صدها پتنت دیگر در اختیار دارد که طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها و ایده‌هایی را پوشش می‌دهند که در کسب‌وکار آن به کار رفته‌اند.

اوسیوان استدلال می‌کند که خدمات اصلی توصیف شده در پتنت‌های کارما دقیقاً نحوه عملکرد تجربه اشتراک سفر امروزی است. و او مدعی است که اوبر این پتنت‌ها را نقض می‌کند، حتی اگر مدل کسب‌وکار شرکت بیشتر شبیه به کسب‌وکار تاکسیرانی عمل کند.

لری اشری (Larry Ashery)، وکیل مالکیت فکری (Intellectual Property) که در این پرونده دخیل نیست، به TechCrunch گفت این پرونده پیچیده است. اشری که دفتر وکالتش در منطقه فیلادلفیا بزرگ (Greater Philadelphia area) مستقر است، گفت: «آنچه در اینجا مهم است این است که کارما تنها پنج پتنت را مطرح نمی‌کند. آن‌ها استراتژی بسیار پیچیده‌ای در زمینه اخذ پتنت داشته‌اند که ۱۸ سال روی آن کار کرده‌اند.»

وی خاطرنشان کرد که پنج پتنت بخشی از مجموعه‌ای ۳۰ پتنتی هستند که همگی به تاریخ ثبت اولیه مربوط و متصل هستند. این موضوع اهمیت دارد زیرا هر یک از پنج پتنت مطرح شده شامل چندین ادعای اختراع (Patent Claims) است که مرزهای قانونی اختراع را تعریف می‌کنند. این ادعاهای فردی – نه فقط پتنت‌ها به طور کلی – هستند که کارما علیه اوبر مطرح می‌کند.

او خاطرنشان کرد که این بدان معناست که اوبر باید به هر ادعای مطرح شده رسیدگی و از خود دفاع کند، که این امر باعث پیچیده‌تر شدن و دشوارتر شدن شکست دادن پرونده می‌شود. اشری گفت استراتژی اوبر احتمالاً تلاش برای بی‌اعتبار کردن این پتنت‌ها خواهد بود که چالشی بزرگ است.

اگرچه کارما ممکن است این پتنت‌های خاص را در اختیار داشته باشد، ۹ سال طول کشید تا این شرکت عملاً از اوبر شکایت کند. شرکت حقوقی بانسو دی موری (Bunsow De Mory) مستقر در ردوود سیتی (Redwood City)، وکالت کارما را در این پرونده بر عهده دارد.

اوسیوان گفت: «زمانی که هر کسب‌وکاری شروع به کار می‌کند، همه‌چیز در مورد جذب واقعی بازار و پیروزی در بازار است. پتنت‌ها برای محافظت در برابر متجاوزان از سرقت ایده طراحی شده‌اند، اما تمرکز اصلی کسب‌وکار شما کسب درآمد از پتنت نیست. این بیشتر یک سازوکار حفاظتی است.»

او گفت کارما «بسیار مشغول ساختن کسب‌وکاری چند میلیون دلاری و رسیدن به سودآوری بوده است.» اما به گفته اوسیوان، دلایل دیگری نیز برای این فاصله زمانی ۹ ساله وجود دارد. یکی از آن‌ها هزینه است.

او در مصاحبه اخیر گفت: «شکایت از یک شرکت بزرگ به دلیل مالکیت فکری فوق‌العاده گران است و کارما یک سازمان نسبتاً کوچک است. جمع‌آوری ۱۰ میلیون دلار به اضافه مبلغ برای شروع یک دعوای بزرگ پتنتی، کاری نیست که این روزها آسان باشد.»

اوسیوان گفت که شرکت از سال ۲۰۱۶ با اوبر تماس گرفت «به امید اینکه آن‌ها کار درست را انجام دهند و پتنت‌های ما را مجوز بگیرند.»

او افزود: «واقعاً مدتی طول کشید تا با این ایده کنار بیاییم که واقعاً باید از اوبر شکایت می‌کردیم تا آن‌ها پاسخ دهند.»

اوبر از اظهار نظر در مورد این شکایت خودداری کرد. وکلای اوبر این هفته دو درخواست رویه‌ای (Procedural Motions) مطرح کردند، از جمله یک درخواست مهر و موم شده (Sealed Motion) برای رد شکایت به دلیل حوزه قضایی نامناسب (Improper Venue) یا در صورت لزوم، انتقال حوزه قضایی برای راحتی (Transfer Venue for Convenience). این درخواست رویه‌ای نشان‌دهنده تمایل اوبر به رسیدگی به پرونده در دادگاه منطقه شمال کالیفرنیا (Northern District of California) است، جایی که مقر آن قرار دارد، نه در تگزاس.

قابل توجه است که این شکایت اوبر را هدف قرار داده است، نه لیفت (Lyft) یا شرکت‌های دیگری که از اشتراک سفر استفاده می‌کنند. اوسیوان توضیح داد که کارما «ابتدا به سراغ بزرگترین بازیگر رفته است» و خاطرنشان کرد که حدود ۶۰ شرکت دیگر نیز احتمالاً پتنت‌های آن را نقض می‌کنند.

استدلال اصلی در این شکایت به پنج پتنتی برمی‌گردد که به اوسیوان و کارما اعطا شده‌اند، شرکتی که در ابتدا با نام اَوِگو (Avego) شناخته می‌شد.

همه‌چیز با سرخوردگی اوسیوان از ترافیک شروع شد، که در نهایت به ایده‌هایی در مورد هم‌سفری (Car-pooling) و چگونگی کمک یک سیستم خودکار با استفاده از تلفن‌های هوشمند به هماهنگی سفرها منجر شد. این ایده به استارتاپ اَوِگو تبدیل شد و اساس اولین پتنت – شماره ۷,۸۴۰,۴۲۷ – شد.

اولین پتنت که اوسیوان در سال ۲۰۰۷ درخواست آن را ثبت کرد و در سال ۲۰۱۰ اعطا شد، یک سیستم حمل‌ونقل مشترک ایجاد کرد که فضای خالی در یک وسیله نقلیه را با مسافران یا کالاها تطابق می‌داد. این سیستم مجموعه‌ای از نقاط سوار و پیاده شدن را تعیین می‌کرد و سپس کاربران و رانندگانی را که در مسیری مشابه سفر می‌کردند، با یکدیگر تطابق می‌داد.

قبل از اعطای پتنت، اپلیکیشن اشتراک سفر اَوِگو در سال ۲۰۰۸، همان سالی که آیفون (iPhone) عرضه شد، در اَپ استور اپل (Apple's App Store) معرفی شد. اَوِگو در کنفرانس DEMO در سال ۲۰۰۸، اپلیکیشن حمل‌ونقل مشترک (Shared Transport) خود را به نمایش گذاشت که نشان می‌داد چگونه یک راننده با آیفون 3G می‌تواند از اپلیکیشن برای پذیرش یا رد درخواست سفر استفاده کند. پس از پذیرش، به مسافر با نزدیک شدن راننده اطلاع داده می‌شد و سپس از او خواسته می‌شد یک کد پین را وارد کند تا هویت خود را اثبات کرده و پرداخت الکترونیکی را تأیید کند.

به گفته اوسیوان، اَوِگو که بعدها نام خود را به کارما تغییر داد، بر ترویج اشتراک سفر (به معنای هم‌سفری) تمرکز داشت، نه تاکسی. این شرکت تا اکتبر ۲۰۱۶، زمانی که اپلیکیشن از اَپ استور خارج شد، کسب‌وکار هم‌سفری را اداره می‌کرد. با این حال، اشکال دیگری از اشتراک سفر، مانند شراکت با تویوتا (Toyota)، را تا آوریل ۲۰۱۸ که به طور کامل آن را کنار گذاشت، ادامه داد.

اوسیوان با اشاره به اینکه کارما در اوایل کار خود یک کسب‌وکار اشتراک سفر چند میلیون دلاری ایجاد کرد، گفت: «اگر به تعریف اشتراک سفر در قوانین فدرال نگاه کنید، آن هم‌سفری است.»

زمانی که اوبر و لیفت وارد شدند و سعی کردند اصطلاح اشتراک سفر را به معنای تاکسی گرفتن به کار ببرند، این امر باعث سردرگمی در بازار شد و کارما را وادار کرد تا مدل کسب‌وکار خود را تغییر داده و فناوری خود را به روش‌های جدیدی به کار ببرد. اوسیوان گفت: «اوبر و لیفت واقعاً اشتراک سفر را به سمت خدمات تاکسی سوق دادند، اما شرکت ما کارما این کار را نمی‌خواست.»

کارما همچنان بر کاهش ترافیک متمرکز است، اما فناوری آن برای یک مدل کسب‌وکار متفاوت به کار می‌رود.

امروزه، کارما از اپلیکیشن خود برای کمک به مسئولان حمل‌ونقل عمومی در مدیریت عوارض و خطوط ویژه استفاده می‌کند؛ خط تولیدی که این شرکت اولین بار در سال ۲۰۱۳ راه‌اندازی کرد. به عنوان مثال، اپلیکیشن می‌تواند توسط راننده در جاده عوارضی استفاده شود یا حتی تعداد سرنشینان خودرو را برای خطوط پرسرنشین ردیابی کند. این اپلیکیشن برای افزایش تعداد مسافران در خودروها و پاداش دادن به آن افراد با کاهش عوارض یا دسترسی دادن به رانندگان به خطوط پرسرنشین طراحی شده است.

اوسیوان گفت ایده این است که راهی برای مقامات عوارضی ارائه شود تا با استفاده نکردن از سیستم‌های زیرساخت بزرگ مبتنی بر دروازه (Gantry-based Infrastructure)، هزینه‌های سرمایه‌ای خود را تا ۲۰ برابر کاهش دهند. و این ایده نتیجه داده است.

اوسیوان می‌گوید کارما سودآور است، اگرچه پیگیری این پرونده قضایی سودآوری آن را کاهش خواهد داد. با این حال، او گفت ارزش هزینه کردن را دارد.

او با اشاره به تلاش‌های اوبر برای ثبت پتنت‌های خود و رد شدن آن‌ها توسط USPTO گفت: «فکر می‌کنم در جامعه خطری وجود دارد که نتوانیم به پتنت‌هایمان برای محافظت از حقوق مخترعان اتکا کنیم، و سیستم پتنت به طور خاص برای محافظت از حقوق سرمایه‌گذاران وجود دارد، نه پاداش دادن به مقلدانی که صرفاً جیب‌های پرپولتري دارند.»

او افزود: «ما فکر می‌کنیم این موضوع مهمی است که باید به رسمیت شناخته شود که حقوق یک مخترع نسبتاً کوچک پایمال می‌شود. اما این واقعاً فقط برای کارما نیست. ما این را یک مشکل برای کل سیستم می‌دانیم. این آزمونی است که نشان می‌دهد آیا حاکمیت قانون هنوز زمانی که یک غول فناوری قدرتمند درگیر است، اعمال می‌شود یا خیر.»